W dniu 25 stycznia 1945 r. komendant KL Stutthof wydał rozkaz rozpoczynający pieszą ewakuację więźniów obozu koncentracyjnego w kierunku Lęborka. Więźniowie, podzieleni na kolumny, maszerowali pod strażą SS-manów pokonując ok. 20 km. dziennie. Towarzyszył im przenikliwy mróz (-20 st. C.) i gęsto padający śnieg, który tworzył wysokie zaspy. Ich podstawowym okryciem były drewniaki na nogach oraz „pasiaki”, a czasami także koce lub wydane przez wymarszem inne dodatkowe ubranie. Głód, choroby i trudy marszu sprawiały, że nie wszyscy byli w stanie iść w tempie całej kolumny, dlatego osoby zostające w tyle były rozstrzeliwane na miejscu.
Kolumny nie doszły do Lęborka ze względu na zbliżający się front, dlatego więźniów rozlokowano na terenie obozów służby pracy w powiecie lęborskim, gdzie w tragicznych warunkach musieli przebywać przez kolejne 5 tygodni, aż do wkroczenia Armii Czerwonej.
Szacuje się, że w wyniku ewakuacji pieszej oraz morskiej KL Stutthof mogło zginąć ok. 25 000 więźniów. Ich groby wyznaczają trasę marszu, która biegła m.in. przez Mikoszewo, Cedry Małe, Cedry Wielkie, Pruszcz Gdański, Straszyn, Pręgowo, Kolbudy, Łapino, Niestępowo, Żukowo i dalej w kierunku zachodnim. Marsz Śmierci wiódł przez dzisiejszy powiat gdański, dlatego w naszej najbliższej okolicy możemy znaleźć wiele miejsc pamięci, które odwołują do tragicznych wydarzeń z 1945 roku.
Mieszkańcy Pruszcza Gdańskiego pamiętają o uczczeniu pamięci zamordowanych więźniów z obozu koncentracyjnego Stutthof i jego podobozów, zlokalizowanych w mieście i okolicy. Z okazji zbliżającej się rocznicy rozpoczęcia Marszu Śmierci w dniu 24 stycznia (niedziela) odbędzie się uroczysta Msza Święta oraz apel poległych przy pomniku przy ul. Mickiewicza. Mamy nadzieję, że uroczystości powrócą niedługo na miejsce pamięci znajdujące się przy ul. Powstańców Warszawy (przy działkach), kiedy teren ten zostanie zrewitalizowany.
12.30 – Msza św. w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Św.
Po mszy przejście z kościoła przed krzyż na rogu ul. Mickiewicza i Grunwaldzkiej z zapalonymi świecami i zniczami.
– apel poległych
– okolicznościowe przemówienia
– zapalenie zniczy i złożenie kwiatów
– podziękowania