Prezentacja gmin – Gmina Pruszcz Gdański i Gmina Miejska Pruszcz Gdański

Gmina Pruszczu Gdański – charakterystyka – ludność na koniec 2015 r. 26976 osób, przy 24734 osobach na koniec 2013 roku[1], dochody na mieszkańca gminy wynoszą 3669 zł (3998 w 2013 r.), przy średniej dla powiatu na poziomie 3983 złote, wydatki ogólne na mieszkańca wynoszą 3873 zł (3690 w 2013 r). Gmina wyposażona jest w wodociągi na poziomie 99,4%, 87,8% gminy jest skanalizowane.

Gmina w części wschodniej to przede wszystkim tereny rolnicze, zaś zachodnie części gminy zagospodarowane są w dużej mierze pod budownictwo mieszkaniowe, jednakże z uwagi na swoje położenie i przede wszystkim infrastrukturę, obszary zurbanizowane w naturalny sposób ciążą w kierunku Gdańska jako centrum aglomeracji. Z uwagi na fakt, iż mieszkania na terenie zachodnim gminy kupują przeważnie osoby młode struktura ludności wskazuje na liczną grupę osób w wieku 25-40 lat, a także osoby do 15 roku życia, których na koniec 2015 roku było blisko 6 tys.

Gmina Miejska Pruszcz Gdański[2] – obejmuje obszar miasta Pruszcz Gdański, z ludnością na koniec 2015 roku 29589 osób (28858 na koniec 2013 r.), dochodem na mieszkańca na poziomie 4051 zł (3575 w 2013 roku) i wydatkami na mieszkańca na poziomie 3757zł (3243 zł w 2013). Miasto[3] jest w pełni podpięte pod wodociągi i kanalizację. Układ gminy miejskiej jest determinowany przez linię kolejową, która w naturalny sposób dzieli gminę na cześć wschodnią i zachodnią, spinaną dwoma wiaduktami. Układ urbanistyczny miasta obejmuje przede wszystkim zabudowę mieszkalną zabudowaną blokami do 4 pięter, przy czym w zachodniej części miasta są to osiedla z lat 70-tych ubiegłego wieku, wschodnia część miasta to zabudowa stosunkowo nowa. Podobnie jak gmina, tak też miasto charakteryzuje się liczną grupą młodych obywateli, co związane jest przede wszystkim z faktem, iż miejscowość jest miejscem zamieszkania osób, które migrowały z Gdańska i okolic. Podobnie jak w gminie, tak też w mieście liczba dzieci jest znaczna – wynosi 5,6 tys. osób. Warto zwrócić uwagę, iż tak jak gmina, tak też miasto stoją obecnie przed wyzwaniami związanymi z niedorozwojem infrastruktury związanymi ze znaczną migracją i szybkim rozwojem, związanym przede wszystkim z budownictwem.

 

Porównanie budżetów

Dokonując porównania, trzeba wskazać przede wszystkim na fakt, iż zarówno miasto, jak i gmina zwiększyły poziom dochodów, jaki planowany jest do osiągnięcia w 2017 roku w stosunku do dochodów z poprzednich lat, zwiększając równocześnie znacząco wydatki. Wyjaśnienie tego faktu związane jest przede wszystkim z dochodami i wydatkami wynikającymi z wcześniej niefigurującej pozycji 855 planu budżetowego, który zakłada odpowiednio dochód na poziomie 15,2 mln dla miasta i 16,6 mln dla gminy na realizację obsługi programu 500+ w 2017 roku i 17,2 mln dla miasta, a także 18,8 mln zło dla gminy,  który to program jest realizowany przez gminy, zaś dochody z subwencji i wydatki związane z jego realizacją muszą zostać uwzględnione w dochodach i wydatkach gminy.

Głównym źródłem dochodów uzyskiwanych przez gminę są podatki lokalne płacone przez mieszkańców – wartość podatków płaconych przez społeczności lokalnej zobrazowana jest na wykresie nr 1

Wykres 1 Dochody miasta i gminy z podatków w poszczególnych latach w mln zł

           

Analizując wykresy widać wyraźnie, iż gmina w związku ze zwiększaniem liczby osób zamieszkałych na terenie gminy uzyskuje większy wzrost przychodów w stosunku do miasta, przede wszystkim w związku ze zwiększeniem poziomu urbanizacji, a także faktem, iż liczne osoby pracujące na terenie aglomeracji trójmiejskiej przeprowadziły się na tereny wiejskiej gminy, co spowodowało, iż część podatku PIT pozostająca na terenie gminy uległa zwiększeniu. Niemniej pomimo wzrostu dochodów, faktycznie nie następuje spadek zadłużenia gminy, co jest niepokojącą tendencją.

Analizując ustawy budżetowe trzeba zwrócić uwagę na fakt, iż w przypadku miasta dochodów podatkowy stanowi przede wszystkim podatek od nieruchomości i część podatku dochodowego – w przypadku gminy istotna część dochodu podatkowego to dochód podatkowy pochodzący z podatku rolnego, co wynika przede wszystkim z różnic pomiędzy obszarem miasta i gminy i brakiem na terenie miasta lasów i obszarów rolnych. Jednocześnie trzeba wskazać, iż rozwój gminy, szczególnie możliwości rozbudowy urbanistycznej i tworzenia nowych osiedli, powodują, iż w perspektywie czasu można oczekiwać, iż dochody gminy w zakresie podatków przewyższą dochody miasta.

Zwrócić należy uwagę na wydatki, które ponoszą obie jednostki samorządu terytorialnego, szczególnie w zestawieniu do przychodów. Gmina notuje znacznie wyższe wydatki, co związane jest przede wszystkim ze zwiększonymi kosztami związanymi z obsługą transportu i komunikacji zbiorowej i kosztów utrzymania dróg lokalnych – w przypadku miasta jest to koszt planowany rzędu 9,3 mln złotych w 2017 roku, w przypadku gminy jest to koszt 15 mln złotych, przy czym główny koszt ponoszony przez jednostki to utrzymanie dróg gminnych, które pochłaniają około 80% kosztów całości wydatków w pozycji transport i łączność. Wydatki te na przestrzeni 5 lat pozostają na podobnym poziomie, różnice które widoczne są w budżetach obu jednostek na przestrzeni tego czasu sięgają maksymalnie 0,5 mln złotych. Biorąc pod uwagę fakt, iż koszty utrzymania dróg pozostają na podobnym poziomie, podczas gdy wartość budżetu rośnie, można zauważyć, iż faktycznie utrzymanie dróg i organizacja transportu w obu jednostkach pochłania proporcjonalnie z roku na rok mniejszą część budżetu.

Istotnym elementem jest także wzrost poziomu długu w latach 2013-2018, na wykresie 2 zobrazowano wysokość zadłużenia zaciąganego każdego roku.

 

Łukasz Knigawka

 

[1] Dane pochodzą z Statystyczne Vademecum Samorządowca 2016, gmina Pruszcz Gdański, GUS, Gdańsk 2016.

[2] Dane pochodzą z Statystyczne Vademecum Samorządowca 2016, gmina miejska Pruszcz Gdański, GUS, Gdańsk 2016.

[3] Pod pojęciem miasta rozumieć należy Gminę Miejską Pruszcz Gdański, pod pojęciem gmina, gminę Pruszcz Gdański.